Publicatiedatum: september 2018
Artikel door: Anne Brooimans en Yvon Kassels

We onderzoeken eigenaarschap en onderzoekende houding

‘Ik vraag me voortdurend af hoe iets beter of slimmer kan’

(Anne Brooimans, startende leerkracht)

Binnen Edu-Ley zijn er in 2017 meerdere startende leerkrachten aangenomen. Op basisschool De Kameleon praten we met directeur Yvon Kassels en startende leerkracht Anne Brooimans over wat er allemaal komt kijken bij zo’n traject, over de rol van begeleiding en coaching en over het belang om als startende leerkracht vooral zelf de regie te nemen in de eigen ontwikkeling.

Yvon: ‘We zien dat startende leerkrachten zich vaak ontzettend verantwoordelijk voelen voor het welbevinden en de resultaten van de leerlingen in hun groep. Dat is mooi, maar het is ook een valkuil. Wat we belangrijk vinden naast de reguliere overleg- en begeleidingsmomenten, is om vooral vertrouwen te geven, even met elkaar gaan zitten en de startende leerkracht laten voelen dat ze wordt gesteund en de tijd mag nemen om zich te ontwikkelen. Je hoeft niet meteen vriendjes te worden met de leerlingen. Blijf gewoon jezelf en wees duidelijk over waar de grenzen van de vrijheid liggen. ‘

Anne: ‘Ik heb eerst Pedagogiek gedaan aan de Fontys Hogeschool in Eindhoven en daarna mijn Pabo gedaan in deeltijd. Ik werkte 4 dagen in de week en 1 dag in de week liep ik stage op een school, onder andere De Triangel en Don Sarto in Tilburg. Daar heb ik ontdekt dat ik het fijn vind om te werken met leerlingen die lekker direct zijn en die soms wat extra’s nodig hebben om verder te komen. Op de school waar ik mijn afstudeerstage deed, was geen formatieplaats meer, dus toen ik hoorde dat er bij Edu-Ley een vacature kwam, heb ik meteen gesolliciteerd. In het begin had ik op maandag en dinsdag groep 7 en 8 en op de andere dagen groep 5. Al gauw liep ik vast in de bovenbouw. Het liep niet, ik kreeg geen controle en was daardoor ontzettend onrustig. Toen Yvon me vroeg of ik misschien fulltime groep 5 wilde overnemen, voelde ik meteen de rust en de energie weer terugkomen.’

Yvon: ‘Studenten komen soms na de Pabo vanuit een droombeeld in de praktijk terecht. Ze willen de leerkracht zijn die ze vroeger bewonderden, maar merken al snel wat het betekent om echt voor de klas te staan en de verantwoordelijkheid voor een groep te hebben. Anne heeft in het begin elke maand een gesprek gehad met onze coach startende leerkrachten. Hij komt in de klas kijken, vraagt waar ze tegenaan loopt en waar ze eventueel bij geholpen wil worden. Vanuit de Pabo komt er geregeld een stagebegeleider langs om te polsen hoe het gaat. Als opleidingsschool stemmen we met de Pabo en met onze collega’s van De Open Hof af over het begeleidingsplan. Uitgangspunt is dat de startende leerkracht wordt geprikkeld om na te denken over het eigen gedrag en de keuzes die ze maakt. Zo’n vraag zou kunnen zijn: ‘Wanneer voel je bijvoorbeeld dat je overvraagd wordt en wat heb je dan nodig?’

Anne: ‘Ik ben nu veel zelfverzekerder dan in het begin. Ik merk wat werkt en wat niet en zo vul ik als het ware mijn gereedschapkistje. Als de spelling van de kinderen achterblijft, dan ga ik op zoek naar mogelijkheden om dat te verbeteren op een manier dat het ook nog leuk blijft. Ik ben voortdurend bezig me af te vragen hoe iets slimmer en beter kan. Dat houdt ’t werk voor mij ook interessant. Ik geniet enorm als ik zie dat het kwartje valt bij kinderen en vooral wanneer ze ontdekken dat ze echt aan het leren zijn. Eerst zeggen ze: ik ben nu eenmaal niet zo goed in rekenen en dat verandert in: ik kan steeds beter rekenen. Ik hoor ook van ouders terug dat kinderen thuis enthousiast zijn over wat ze bij mij in de klas hebben geleerd. Dat is superfijn. Ik laat ouders ook graag weten hoe goed hun kind het gedaan heeft op een dag, zelfs als daar een minder moment aan vooraf ging. Ik heb altijd iets positiefs te melden.’

Yvon: ‘In het reflectieverslag van Anne zie ik de ontwikkeling terug. De intensieve coaching kan inmiddels worden vervangen door de normale gesprekscyclus, waarbij we het hebben over vaardigheden, beleving, welzijn, samenwerking en scholingsbehoeften. En in de nieuwe leerkring startende leerkrachten kan Anne samen met andere jonge collega’s ervaringen uitwisselen en initiatieven blijven nemen om het onderwijs te verrijken. Met de ervaringen die we opdoen als opleidingsschool kunnen we ook steeds beter afspraken maken over verantwoordelijkheden en rollen. Bovendien is ons begeleidingsplan de basis voor de andere Edu-Ley scholen die met startende leerkrachten aan de slag willen gaan’

Anne: ‘Het grootste verschil met mijn begintijd op de Kameleon is dat ik nu meer toekom aan didactische vragen in plaats van dat alle energie gaat naar de gedragskant van het lesgeven. Waar ik zelf wel heel alert op ben, is hoe kinderen zich voelen. Hoe beter een kind in z’n vel zit, des te beter het presteert. Maar het werkt ook andersom. Alle kinderen hebben recht op succeservaringen, dus moet je het zo organiseren dat kinderen ontdekken dat ze iets kunnen. Ik zorg er iedere dag voor dat kinderen zich gezien voelen. Elke ochtend krijgen ze een hand en als ze weggaan een high five. En dan kijken we elkaar ook echt aan. Ik heb dat een keer iemand zien doen tijdens mijn stage en toen wist ik: Dit is belangrijk, zo wil ik het ook. Mijn advies aan andere jonge leerkrachten. Reken niet alleen op hulp van anderen. Ontwikkel je eigen stijl, wees nieuwsgierig en blijf leren.’