Publicatiedatum: juni 2020
Artikel door: Betty-Ann Blommers

Praten over wat pijnlijk is, kan latere problemen voorkomen

In gesprek met Betty-Ann Blommers over het Marietje Kesselsproject

Het Marietje Kesselsproject is een weerbaarheidstraining van het IMW (Instituut voor Maatschappelijk Werk) voor kinderen dat 30 jaar geleden is ontstaan naar aanleiding van het verhaal van Marietje Kessels, een 11-jarig meisje dat in 1900 in Tilburg seksueel werd misbruikt en vermoord. We spraken met Betty-Ann Blommers, manager Trainingen IMW en lid van de projectgroep van de Taskforce Kindermishandeling Hart van Brabant.

Kinderen weerbaar maken
In Tilburg bieden we op sommige scholen al vanaf de start van het Marietje Kesselsproject weerbaarheidstrainingen aan. Bij weerbaarheid moet je denken aan thema’s als sociale vaardigheid, faalangst, agressie, pesten en internet veiligheid. In het afgelopen jaar zijn we ook in de scholen in Goirle actief.

Over grenzen en verschillen
In mijn rol ben ik vooral gesprekspartner van het onderwijsveld en de subsidieverstrekkers en geef ik leiding aan de groep trainers. In ons team werken ondermeer weerbaarheidstrainers, drama therapeuten, sportpsychologen en Pabo docenten. Evenveel mannen als vrouwen. Dat is voor ons een belangrijk uitgangspunt, want we geloven erin dat jongens en meisjes niet alleen in biologisch opzicht van elkaar verschillen en dat zij dan ook een afzonderlijke benadering nodig hebben. Neem een onderwerp als pesten. Pestgedrag ziet er bij jongens heel anders uit dan bij meisjes. Jongens zijn explicieter in hun gedrag, meisjes implicieter. Het is wat gechargeerd maar in grote lijnen klopt het wel. Waar jongens de dag later een voorval alweer vergeten zijn, kunnen meisjes ergens nog weken mee zitten. Jongens vinden het spannend als ze over het hek van een bouwplaats klimmen, meisjes vinden het spannend als ze van iemand een lippenstift stelen. Voor het onderwijs betekent het dat je een jongen meer ‘in het hoofd’ moet krijgen en een meisje juist ‘uit het hoofd’. In onze psycho-fysieke trainingen komen beide aspecten aan bod. Hoe geef je bijvoorbeeld je grens aan als iemand te dichtbij komt? Wat zijn de signalen die je uitzendt, los van de woorden die gebruikt? Giechelen is bijvoorbeeld weinig effectief om je grenzen aan te geven. Hoe zorg je dat wat je zegt en doet met elkaar in lijn is?

Scènes uit het leven
Het Marietje Kesselsproject bestaat uit 7 basislessen, gevolgd door themalessen. We sluiten de basislessen altijd af met het doorslaan van houten plankjes. Dat vinden kinderen altijd een geweldig moment en een succeservaring. Het komt aan op wilskracht en helpende gedachten. In de themalessen behandelen we uiteenlopende onderwerpen, variërend van hulp vragen en grenzen aangeven tot kindermishandeling. Wij vinden vanuit het IMW dat we deze moeilijke gesprekken met kinderen niet uit de weg moeten gaan. We vinden het belangrijk om zaken als machtsmisbruik en psychische of fysieke mishandeling bespreekbaar te maken. Juist doordat wij er in de Marietje Kesselstrainingen voor de leerlingen van groep 7 en 8 naar vragen, merken we ook dat de onthullingen toenemen. Kinderen durven er voor uit te komen als er iets gebeurd is waar ze last van hebben. We laten een filmpje zien waarin scènes worden nagespeeld, waarin kinderen zich soms herkennen. Ik ben dat kind dat thuis aan zijn lot wordt overgelaten. Kinderen hoeven niets te delen en ouders worden voorafgaand aan de training betrokken. Soms krijgen we bijvoorbeeld te horen dat er in het verleden sprake was van misbruik door een oom. We overleggen dan altijd met kind en ouders hoe we hiermee omgaan. Onze overtuiging is dat we veel problemen op latere leeftijd kunnen voorkomen als we deze moeilijke onderwerpen al op jonge leeftijd bespreekbaar maken. In samenwerking met klinisch psycholoog Cees Hoefnagels hebben we een onderzoek laten doen naar de effecten van onthullingen naar aanleiding van de trainingen. Drie maanden na een onthulling zijn gesprekken gevoerd met leerkrachten over de impact die dat op hen en het kind in kwestie heeft gehad.

Signaleren en ondersteunen
In relatie tot de meldcode kindermishandeling geven we ook trainingen aan professionals van politie, brandweer, woningcoöperaties en scholen. Soms merken we dan dat een deelnemer zelf ook een ervaring met kindermisbruik met zich meedraagt, vaak nog nooit eerder met iemand gedeeld. Kindermisbruik komt in alle lagen van de samenleving voor. Ouders willen hun kinderen nooit bewust iets aandoen, er zijn altijd verklarende patronen en reflexen die achter dat gedrag zitten. Vaak is het een kwestie van onmacht en hebben ouders hulp nodig om verandering aan te brengen in hun patronen. In zo’n geval kan schoolmaatschappelijk werk iets betekenen, al dan niet in samenwerking met Sterk Huis of de Kinderbescherming.

Positieve waardering
We vragen kinderen en leerkrachten na afloop van de Marietje Kesselstraining altijd wat ze van de lessen vonden. Wat hun het meest is bijgebleven en wat het heeft opgeleverd. Daar komen vaak mooie reacties op terug. Kinderen geven aan dat de sfeer in de klas is verbeterd bijvoorbeeld en dat er minder wordt gepest.

Dit zijn de scholen uit Goirle die in schooljaar 2019-2020 het Marietje Kessels Project volgden: